• Υγεία και Διατροφή |
• 24 Μαΐου 2020|
• από Σαββίνα Κουσλόγλου

Λίγα λόγια για τον Σακχαρώδη Διαβήτη (ΣΔ)

Είναι μια νόσος που αφορά όλες τις ηλικίες και έχει παγκόσμια κατανομή.
Το κλειδί για την επιτυχή αντιμετώπιση του ΣΔ βρίσκεται στην έγκαιρη διάγνωσή του, ακόμη και πολλά χρόνια πριν την εμφάνιση των συμπτωμάτων.
Κι επειδή γνωρίζοντας τον εχθρό τον αντιμετωπίζουμε πιο αποτελεσματικά, θα περιγράψουμε με απλά λόγια τη νόσο αυτή.
Όλες οι τροφές μας, πρωτεΐνες, υδατάνθρακες ή λίπη, μετατρέπονται μέσα στο σώμα μας σε γλυκόζη, η οποία με την σειρά της εισχωρεί στα κύτταρά μας και χρησιμεύει για την παραγωγή ενέργειας.
Για να μπορέσει η γλυκόζη να μπει μέσα στα κύτταρά μας χρειάζεται απαραιτήτως μια ορμόνη, που ονομάζεται και ορμόνη της ζωής, την ινσουλίνη, η οποία παράγεται από κύτταρα του παγκρέατος. Έτσι, μετά από κάθε γεύμα, όταν η γλυκόζη στο σώμα μας αυξάνεται, το πάγκρεας παράγει μια ποσότητα ινσουλίνης.
Φανταστείτε τα μόρια της ινσουλίνης σαν μικρές βαρκούλες που φορτώνονται γλυκόζη από το αίμα και την μεταφέρουν στα μικροσκοπικά μας εργοστάσια, τα κύτταρά μας, όπου χρησιμεύει ως καύσιμο για την σωστή λειτουργία τους.
Τι θα συμβεί εάν οι βαρκούλες αυτές είναι πολύ λίγες σε αριθμό ή δεν υπάρχουν καθόλου;
Τότε η γλυκόζη δεν θα μπορέσει να μπει στα κύτταρα και σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα θα συσσωρευτεί στο αίμα μας. Αυτό είναι το λεγόμενο σάκχαρο ή πιο επιστημονικά Σακχαρώδης Διαβήτης (ΣΔ).
Υπάρχουν δύο τύποι ΣΔ. Ο διαβήτης τύπου 1 και ο διαβήτης τύπου 2.

Διαβήτης τύπου 1

Συνήθως ξεκινάει σε μικρή ηλικία. Καταστρέφονται τα κύτταρα που παράγουν ινσουλίνη και υπάρχει πλήρης έλλειψή της. Το σάκχαρο στο αίμα μπορεί να φτάσει σε πολύ υψηλά επίπεδα και να κινδυνεύσει η ζωή του νέου ατόμου. Τα κυριότερα συμπτώματα είναι:

• Πολυουρία (μεγάλες ποσότητες ούρων καθημερινά)
• Πολυδιψία (Δίψα και λήψη πολλών υγρών)
• Πολυφαγία (Πείνα και λήψη μεγάλης ποσότητας τροφής)

Κι ενώ το άτομο έχει ψηλή γλυκόζη στο αίμα του, αυτή δεν μπορεί να εισχωρήσει στα κύτταρά του και να μετατραπεί σε ενέργεια. Ο οργανισμός νιώθει την έλλειψη ενέργειας και προσπαθεί να την αναπληρώσει τρώγοντας περισσότερο. Φαύλος κύκλος, που αν δεν σταματήσει θα έχει δραματικές συνέπειες στην υγεία του ατόμου. Πώς σταματάει; Με το να λαμβάνει το άτομο με διαβήτη τύπου 1 μικρές ποσότητες ινσουλίνης καθημερινά.

Διαβήτης τύπου 2

Εδώ, δεν υπάρχει πλήρης έλλειψη ινσουλίνης, αλλά μερική. Ο οργανισμός παρουσιάζει αντίσταση στην ινσουλίνη που παράγει το πάγκρεας. Το πάγκρεας, στην προσπάθειά του να βοηθήσει τον οργανισμό να διαχειριστεί σωστά την γλυκόζη που παίρνει από τις τροφές αρχίζει να παράγει όλο και περισσότερη ινσουλίνη, ώσπου μετά από ένα διάστημα εξαντλείται και μειώνει την παραγωγή της σε επίπεδα κάτω του κανονικού.

Σακχαρώδης Διαβήτης και Διατροφή

Η σωστή διατροφή, ειδικά όταν συνδυαστεί με απώλεια βάρους (αν χρειάζεται) και καθημερινή άσκηση, είναι ένας σημαντικός παράγοντας που βοηθάει:

• Στη ρύθμιση του διαβήτη, έτσι ώστε να αποφεύγονται επεισόδια υπεργλυκαιμίας (αύξηση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα πάνω από τα φυσιολογικά όρια) και υπογλυκαιμίας (μείωση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα κάτω από τα φυσιολογικά όρια).
• Στην αποφυγή των επιπλοκών του διαβήτη (στεφανιαία νόσος, εγκεφαλικό κλπ).

Πώς μπορεί να προκληθεί υπεργλυκαιμία σε έναν διαβητικό;

Οι κυριότεροι λόγοι είναι:

• Κατανάλωση μεγάλης ποσότητας φαγητού
• Καθιστική ζωή
• Υπερβολικό άγχος
• Λοιμώξεις. Κάθε είδους λοίμωξη μπορεί να απορυθμίσει το σάκχαρο

Πώς μπορεί να προκληθεί υπογλυκαιμία;

Οι κυριότεροι λόγοι είναι:

• Λήψη μεγαλύτερης δόσης διαβητικού φαρμάκου ή ινσουλίνης από τα ενδεδειγμένα
• Κατανάλωση μικρότερης ποσότητας τροφής
• Έντονη άσκηση

Διατροφή

Μια υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή, όπως η Μεσογειακή, καθώς και τα συχνά και τακτικά γεύματα είναι το κλειδί για την καλή ρύθμιση του διαβήτη. Συστήνονται 3 κύρια γεύματα και 2-3 σνακ ημερησίως.
Μια σωστή διατροφή περιλαμβάνει:

• Υδατάνθρακες
• Δημητριακά ολικής άλεσης, όσπρια, ζυμαρικά, αναποφλοίωτο ρύζι. Τα ζυμαρικά να τρώγονται al dente (λιγότερο βράσιμο)
• Ωμά λαχανικά, λόγω της υψηλής ποσότητας φυτικών ινών που περιέχουν
• Φρούτα όλων των ειδών, αλλά όχι ώριμα. Καλό είναι να προσέχουμε λίγο παραπάνω τις ποσότητες ορισμένων φρούτων, όπως οι μπανάνες, τα σταφύλια, τα σύκα και τα πορτοκάλια
• Πρωτεΐνες
• Άπαχο κρέας (μοσχάρι, χοιρινό,κοτόπουλο, ψάρι)
• Γαλακτοκομικά χαμηλών λιπαρών
• Όσπρια, ξηροί καρποί
• Λίπη
• Περιορίζουμε τις ποσότητες κορεσμένου (ζωϊκού) λίπους
• Συστήνεται η κατανάλωση ψαριών, ξηρών καρπών και εξαιρετικού παρθένου ελαιόλαδου

Τροφές με ιδιαίτερη θέση στην διατροφή ατόμων με ΣΔ

• Κανέλα. Είναι ίσως η πιο γνωστή τροφή που αποδεδειγμένα μειώνει την αντίσταση στην ινσουλίνη και συνεπώς τα ποσοστά σακχάρου στο αίμα ατόμων με ΣΔ τύπου 2. Ένα μόνο γραμμάριο την ημέρα είναι αρκετό.
• Βρώμη. Οι διαλυτές φυτικές ίνες (β-γλυκάνες) που περιέχει σε μεγάλη ποσότητα, καθώς και το πλήθος των θρεπτικών και αντιοξειδωτικών της ουσιών την καθιστούν μια ιδανική διατροφική επιλογή από άτομα με ΣΔ και όχι μόνο. Επιλέγουμε μη επεξεργασμένη βρώμη ώστε να αποφύγουμε τα επιπλέον σάκχαρα, που ίσως έχουν αντίθετο αποτέλεσμα.
• Μύρτιλα, μούρα. Οι πολυφαινόλες και οι φυτικές τους ίνες προσφέρουν σημαντική βοήθεια στη μείωση της αντίστασης στην ινσουλίνη.
• Τζίντζερ. Μελέτες που δημοσιεύθηκαν σε αμερικάνικα περιοδικά έδειξαν πως η κατανάλωσή του μπορεί να συμβάλει στη μείωση της αντίστασης στην ινσουλίνη, καθώς και στη μείωση των επιπλοκών του διαβήτη. Ωστόσο, τα άτομα με ΣΔ πρέπει να συμβουλευτούν τον γιατρό τους πριν τη χρήση του διότι το τζίντζερ μπορεί να αλληλεπιδράσει με τη φαρμακευτική τους αγωγή.

Προσοχή. Οι οδηγίες στο παραπάνω άρθρο, είναι απλά συμβουλευτικές και δεν υποκαθιστούν σε καμία περίπτωση το γιατρό σας.

από Σαββίνα Κουσλόγλου